Xã hội ngày càng hiện đại, mức sống của con người không chỉ gói gọn trong việc ăn no đủ mà còn là những băn khoăn để sống khỏe, sống đẹp, sống an toàn. Tuy nhiên, để có một cơ thể khỏe mạnh cần duy trì một chế độ dinh dưỡng, sinh hoạt lành mạnh. Một trong những cách chăm sóc sức khỏe đang được ưa chuộng hiện nay đó chính là sử dụng thực phẩm chức năng có nguồn gốc thiên nhiên để hỗ trợ cân bằng dinh dưỡng.
Thực phẩm chức năng là gì?
Thực phẩm chức năng (Functional foods) là thực phẩm dùng để hỗ trợ chức năng của các bộ phận trong cơ thể, có tác dụng bổ sung chất dinh dưỡng, từ đó giúp cơ thể khỏe mạnh, tăng sức đề kháng và giảm các nguy cơ mắc bệnh. Thực phẩm chức năng khác với những thực phẩm thông thường đó là được sản xuất, chế biến theo công thức nhất định. Ưu điểm của thực phẩm chức năng đó là có tác dụng tốt đối với sức khỏe hơn các chất dinh dưỡng thông thường.
Các loại thực phẩm chức năng phổ biến
Thực phẩm chức năng được chia thành nhiều loại khác nhau như thực phẩm chức năng bổ sung vitamin và khoáng chất, thực phẩm chức năng dạng viên, TPCN giàu chất xơ tiêu hóa, TPCN tăng cường chức năng đường ruột và TPCN đặc biệt. Tùy vào từng mục đích, thể trạng của từng người mà chúng ta có thể lựa chọn các nhóm thực phẩm chức năng phù hợp, chi tiết hơn như sau:
-
Nhóm bổ sung vitamin: Trong hoa quả, rau xanh có lượng vitamin nhất định, tuy nhiên nếu bạn chưa bổ sung đủ lượng thực phẩm thì có thể sử dụng thêm thực phẩm chức năng hỗ trợ tăng cường các loại vitamin cần thiết cho cơ thể như vitamin A, B, C, D, E, K…
-
Nhóm bổ sung khoáng chất: Khoáng chất tham gia vào cấu tạo tế bào, duy trì sự phát triển của răng, xương khớp, cơ và hỗ trợ chức năng của hệ thần kinh. Đây là chất mà cơ thể không thể tự sản xuất ra được chỉ có thể bổ sung bằng chế độ dinh dưỡng. Tuy nhiên, nếu bạn đang có vấn đề về sức khỏe do bệnh lý hoặc làm việc quá sức thì việc bổ sung thực phẩm chức năng giàu khoáng chất là điều cần thiết.
-
Nhóm bổ sung chất xơ: Chất xơ có nhiều tác dụng đối với sức khỏe của con người như ổn định tiêu hóa, kích thích nhu động ruột, ngăn ngừa chứng táo bón. Chất xơ nói chung và thực phẩm chức năng bổ sung chất xơ nói riêng đều có lợi cho sức khỏe.
-
Thực phẩm giúp cân bằng hệ vi khuẩn đường tiêu hóa: Trong cơ thể luôn tồn tại các lợi khuẩn giúp ngăn ngừa các loại vi khuẩn có hại và nấm men phát triển trong ruột của bạn. Bên cạnh sử dụng các thực phẩm giàu lợi khuẩn như sữa chua, chuối, hành tây… thì việc bổ sung các thực phẩm chức năng cũng được nhiều người quan tâm.
-
Thực phẩm chức năng bổ sung protein và axit amin: Protein và axit amin là hai chất quan trọng góp phần tái tạo cấu trúc tế bào, hỗ trợ trao đổi chất… Đối với những người bị chấn thương, sau phẫu thuật cần bổ sung chất này để tăng cường phục hồi. Thực phẩm chức năng bổ sung protein và axit amin còn được sử dụng để kiểm soát năng lượng, giúp tăng cơ giảm mỡ cho những người luyện tập thể hình và giảm cân.
-
Thực phẩm chức năng bổ sung axit béo: Các loại axit béo bao gồm omega-3, omega-6, omega-9 đóng vai trò quan trọng đối với sức khỏe. Trong đó, omega-9 có thể tự tổng hợp và sản xuất. Còn lại, omega-3 và omega-6 không thể tự tổng hợp mà bạn cần bổ sung chúng trực tiếp từ bên ngoài.
-
Thực phẩm chức năng dạng chiết xuất: Khác với những loại trên, thực phẩm chức năng dạng chiết xuất sẽ có nguồn gốc trực tiếp từ nguồn nguyên liệu thảo dược từ thiên nhiên. Nếu bạn sử dụng sản phẩm sẽ hỗ trợ tiêu hóa, làm đẹp da, cân bằng nội tiết…
-
Các thực phẩm cho nhu cầu dinh dưỡng đặc biệt: Những đối tượng có dinh dưỡng đặc biệt như phụ nữ có thai, người cao tuổi, trẻ ăn dặm, người bị đái tháo đường… sẽ sử dụng nhóm thực phẩm chức năng khác nhau. Ví dụ như những người luyện tập thể hình, để quá trình luyện tập đạt hiệu quả tốt hơn thì bổ sung dinh dưỡng từ nguồn thực phẩm chức năng là cần thiết.
Đối tượng nào cần sử dụng thực phẩm chức năng?
Tùy thuộc vào nhu cầu sử dụng, độ tuổi, giới tính mà chúng ta có thể lựa chọn những thực phẩm chức năng có công dụng phù hợp. Việc lựa chọn đúng loại TPCN sẽ giúp cung cấp các chất dinh dưỡng cần thiết để cải thiện sức khỏe và tránh gặp phải các tác dụng phụ không đáng có. Dưới đây là những đối tượng có thể sử dụng TPCN mà bạn nên lưu ý:
Thực phẩm chức năng thúc đẩy sự phát triển ở trẻ
Đối với những bà mẹ có con nhỏ, thậm chí có con trong độ tuổi vị thành niên thường rất quan tâm đến chiều cao, cân nặng, sự phát triển về trí tuệ của trẻ. Tuy nhiên, để tạo nền tảng sức khỏe và trí tuệ tốt thì việc bổ sung dinh dưỡng hợp lý là yếu tố hàng đầu.
Thực phẩm chức năng cho tuổi dậy thì
Đối với độ tuổi dậy thì, các chuyên gia tư vấn dinh dưỡng sẽ giúp đưa ta những lựa chọn thực phẩm chức năng phù hợp để tăng cường sức khỏe của trẻ trong thời điểm quan trọng này. Tuổi dậy thì là thời điểm chiều cao của trẻ phát triển tốt nhất, chính vì vậy việc bổ sung những dưỡng chất cần thiết trong giai đoạn này rất quan trọng.
Thực phẩm chức năng cho người cao tuổi
Người lớn tuổi do phải chịu sự thay đổi của nội tiết tố khiến cho việc hấp thụ các chất dinh dưỡng từ thực phẩm kém dần. Cụ thể, người lớn tuổi có thể thiếu hụt canxi, các loại vitamin, chất xơ và khoáng chất. Hiện nay, việc sử dụng thực phẩm chức năng cho người cao tuổi có thể mang lại nhiều lợi ích, góp phần cải thiện thể chất, tinh thần, tăng sức đề kháng và phòng chống một số bệnh lý do quá trình lão hóa.
Thực phẩm chức năng cho người lao động nặng
Những người phải lao động nặng nhọc, ngồi nhiều ở một tư thế sẽ dễ mắc các bệnh về xương khớp. Do đó, việc bổ sung các thực phẩm chức năng xương khớp sẽ hỗ trợ hạn chế các tổn thương trong quá trình lao động, tăng độ dẻo dai cho hệ xương khớp.
Thực phẩm chức năng cho phụ nữ mang thai và sau sinh
Chị em phụ nữ vào những thời điểm trước, trong và sau khi mang thai cần phải chú ý bổ sung đầy đủ dưỡng chất để đảm bảo sức khỏe của mẹ và bé. Theo cơ chế sinh học, thời gian để trứng trưởng thành trong buồng trứng là 3 tháng, sau đó trứng sẽ chín và rụng. Nếu muốn có phôi thai khỏe mạnh, người mẹ cần có chất lượng trứng tốt.
Thực phẩm chức năng cho phụ nữ tuổi mãn kinh
Khi bước vào thời kỳ tiền mãn kinh và mãn kinh, hầu hết phụ nữ sẽ có những triệu chứng như bốc hỏa, dễ bị kích động, khó ngủ… Phụ nữ cần thay đổi lối sống lành mạnh, điều chỉnh chế độ ăn uống… để giảm các triệu chứng.
